Kerkük-Yumurtalık Petrol Boru Hattı

Resim 1: Ceyhan Terminali

Irak-Türkiye Ham Petrol Boru Hattı 27 Ağustos 1973 tarihinde, Türkiye Cumhuriyeti ile Irak Cumhuriyeti Hükümetleri arasında imzalanan Ham Petrol Boru Hattı Anlaşması çerçevesinde Irak’ın Kerkük ve diğer üretim sahalarında üretilen ham petrolün Ceyhan (Yumurtalık) Deniz Terminaline ulaştırılması amacıyla inşaa edilmiştir. 40 çapında, 986 km. uzunluğundaki ilk hat 1976 yılında işletmeye alınmış ve ilk tanker yüklemesi 25 Mayıs 1977 tarihinde gerçekleştirilmiştir.

Boru hattının kapasitesinin artırılması amacıyla geliştirilen projeler;

-Birinci Tevsii Projesi: 1983 yılında başlanan inşaat çalışmaları, 1984 yılında tamamlanmıştır. Böylelikle, başlangıç kapasitesi 35 Milyon tondan 46.5 Milyon ton’a yükselmiştir.
-İkinci Boru Hattı Projesi: Birinci boru hattına paralel olan ve inşaat çalışmaları 1985 yılında başlayan ikinci boru hattı 1987 yılında tamamlanmıştır. 46” çapındaki bu hat ile yıllık taşıma kapasitesi 70.9 Milyon ton’a yükseltilmiştir.

BOTAŞ, hattın Türk topraklarında kalan kısmının mülkiyetine sahip olup, bu kısmın işletilmesi, kontrolü, bakım ve onarımını da üstlenmiştir. Irak-Türkiye Ham Petrol Boru Hattı’nın, Irak ve Türkiye bölümlerinin uzunlukları ayrı ayrı aşağıda verilmiştir.
Boru hattının işletimi, etkin bir telekomünikasyon sistemi ile sağlanmaktadır. Bu sistem sayesinde boru hattı işletmesi, Irak ve Türkiye’deki ana kontrol merkezlerinden otomatik olarak kontrol edilmektedir.

Ham Petrol Boru Hattı Sisteminin Türkiye sınırları içinde kalan kısmında; 6 adet pompa istasyonu, (Silopi, İdil, Midyat, Viranşehir, Araban ve Pazarcık) 1 adet pig istasyonu (Bahçe) vardır. Ceyhan Terminali’nde herbiri 135.000 m3 kapasiteli 12 adet depolama tankı, 10.000 m3 kapasiteli 1 adet relief tankı, 3.000 m3 kapasiteli su tankı, 1 adet 10 m3’lük slop tankı, 1 adet 3000 m3 kapasiteli slop tankı ile toplam 95.000 m3 kapasiteli 3 adet safra suyu tankı mevcuttur. Ceyhan’da 15.000-300.000 DWT’lik 4 adet tankerin yanaşabileceği 1.950 m. uzunluğunda iskele üzerinde, toplam 144 m3 kapasiteli 4 adet iskele slop tankı ile 75 m3 kapasiteli 2 adet surge tankı bulunmaktadır. Ayrıca terminalde iskeleye yanaşan tankerlere hizmet verebilmek amacıyla romorkörler, palamar ve pilot botları mevcuttur.

Resim 2: 1997-2001 yılları arası petrol taşıma (Milyon Ton)

Birleşmiş Milletler’in Irak’a uyguladığı ambargo ile Ağustos 1990’da işletmeye kapatılan Irak-Türkiye Ham Petrol Boru Hattı, BM’in 14 Nisan 1995 tarih ve 986 sayılı kararı ile sınırlı petrol sevkiyatı için 16 Aralık 1996 tarihinde, tekrar işletmeye alınmış olup, altışar aylık dönemler itibariyle, petrol sevkiyatı devam etmektedir.

Birleşmiş Milletler tarafından Irak’a verilen izinler doğrultusunda 2001 yılında Irak-Türkiye Ham Petrol Boru Hattı ile taşınan ham petrol miktarı 31.280.690 Ton (230.853.656 Varil)’dur. Aralık 1996’dan Aralık 2001 sonuna kadar da toplam 167.358.488 Ton (1.239.620.851 Varil) taşıma gerçekleştirilmiştir.

Kaynak;
http://www.botas.gov.tr/

Teşekkür Ederim...

Çetin Poyraz ALPER ~çpa~